مصرف محصولات طبیعی و گیاهی در رژیم غذایی روزمره به‌طور فزاینده‌ای در حال گسترش و محبوب شدن میان گروه‌های مختلف است. از سبزیجات تازه تا انواع روغن‌های گیاهی، توجه به انتخاب‌های سالم و مفید برای بدن از اهمیت ویژه‌ای دارد. در میان این انتخاب‌ها، روغن‌های گیاهی نه تنها برای طعم‌دهی به غذاها، بلکه به دلیل خواص درمانی و سلامتی خود مورد توجه قرار گرفته‌اند. این روغن‌ها می‌توانند به بهبود عملکرد بدن، تقویت سیستم ایمنی، و حتی کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن کمک کنند.با این حال، استفاده نادرست از این روغن‌ها می‌تواند اثرات معکوس داشته باشد و فواید آن‌ها را کاهش دهد. از دمای مناسب پخت و پز گرفته تا نحوه ذخیره‌سازی صحیح، انتخاب روش‌های درست در استفاده از روغن‌های گیاهی می‌تواند تأثیر زیادی در سلامت شما داشته باشد. در این مقاله‌ی عقاب، به بررسی پنج اشتباه رایج در استفاده از این نوع روغن‌ها پرداخته و راهکارهایی ساده و کاربردی برای بهره‌برداری بیشتر از فواید آن‌ها ارائه خواهیم داد. این نکات به شما کمک خواهد کرد تا از خواص این روغن‌ها به‌طور کامل بهره‌مند شوید و در عین حال از هرگونه ضرر ناشی از استفاده نادرست جلوگیری کنید.
۵ اشتباه رایج در استفاده از روغن کنجد
روغن کنجد یکی از سالم‌ترین گزینه‌ها برای پخت‌وپز و افزودن آن به رژیم غذایی به دلیل دارا بودن اسیدهای چرب غیر اشباع، آنتی‌اکسیدان‌ها و انواع ویتامین‌های ضروری است که می‌تواند تضمین کننده‌ی سلامت قلب، پوست و سیستم ایمنی بدن باشد بسیار حائز اهمیت است. با این حال، استفاده نادرست از روغن کنجد می‌تواند باعث کاهش خواص آن و حتی اثرات منفی بر جسم انسان منجر شود. از دمای مناسب برای پخت‌وپز تا نحوه نگهداری صحیح، نکات مهمی وجود دارند که باید به آن‌ها توجه کنید تا از تمامی فواید این مادهی استثنایی بهره‌مند شوید.
۱. استفاده بیش از حد از روغن کنجد
یکی از رایج‌ترین اعمال نادرستی که در استفاده از روغن کنجد، پیش می‌آید مصرف بیش از حد آن بر پایه‌ی این تصور است که چون این ماده حاوی چربی‌های سالم است پس استفاده‌ی زیاد آن مشکلی ندارد اما باعث افزایش کالری دریافتی و در نهایت بالا رفتن وزن خواهد شد.
راه حل:
به جای اضافه کردن آن به‌عنوان یک چاشنی در هر وعده غذایی، بهتر است در مقدار مناسب و مثلا برای سرخ کردن یا پخت غذا از آن بهره ببرید و یا حتی در انواع دسر و سالاد از آن بهره ببرید. میزان مصرف روغن باید متناسب با نیاز روزانه چربی‌ها و کالری‌های بدن باشد.
۲. استفاده از روغن کنجد در دماهای بالا
روغن کنجد تصفیه‌شده برای پخت‌وپز در دماهای بالا خوب عمل می‌کند، اما نوع خام آن که عطر و طعم طبیعی را همچنان در خود دارد تحت حرارت‌های بسیار بالا نباید استفاده شود،چرا که حرارت زیاد باعث از بین رفتن خواص آنتی‌اکسیدانی و ویتامین‌های موجود و تغییر طعم نیز در آن خواهد شد.
راه‌حل:
استفاده از نوع تصفیه شده در تهیه‌ی غذا و شکل خام برای سالادها و غذاهای سرد یا دسرها، کاری است که باید انجام شود.
۳. نگهداری نامناسب روغن کنجد
این مادهی به خصوص به دلیل دارا بودن اسیدهای چرب غیر اشباع، حساس به نور و گرما می‌باشپ در نتیجه نگهداری آن در معرض نور مستقیم یا در دماهای بالا می‌تواند باعث اکسیداسیون و کاهش کیفیت آن شود.
راه حل :
نگهداری در ظروف شیشه‌ای و تیره رنگ و عدم قرار دادن آن در مکان‌های گرم مانند کنار اجاق یا در نزدیکی نور خورشید و در گذاشتن آن در جایی خشک و خنک همان چیزی است که به ماندگاری طولانی کمک می‌کند.
۴. استفاده از روغن کنجد تاریخ گذشته
توجه کردن به تاریخ تولید و بهترین زمان استفاده‌ی آن مهم است چرا که روغن کنجدی که وقت مصرف آن گذشته باشد، می‌تواند باعث ایجاد طعم تلخ و تاثیر منفی بر روی کیفیت غذا شود. این روغن‌ها دیگر فاقد خواص اصلی خود هستند و حتی ممکن است باعث بروز مشکلات گوارشی شوند.
راه‌حل:
چک کردن تاریخ انقضا،رعایت شرایط نگهداری،تشخیص بوی ناخوشایند و تست کردن طعم آن پیش از مصرف مهم است.
۵. فراموش کردن استفاده از روغن کنجد در ترکیب با دیگر چربی‌ها
اگرچه روغن کنجد خواص زیادی دارد، اما بسیاری از افراد فقط از این روغن استفاده می‌کنند و به‌طور یک‌جانبه آن را در رژیم غذایی خود می‌گنجانند. این موضوع ممکن است باعث کمبود تنوع در مصرف چربی‌های سالم و کاهش بهره‌وری از سایر منابع چربی شود.
راه‌حل:
برای داشتن یک رژیم غذایی متعادل، روغن کنجد را با دیگر چربی‌های سالم مانند روغن آووکادو، روغن زیتون و روغن نارگیل ترکیب کنید. این کار به تنوع چربی‌ها در رژیم غذایی شما کمک کرده و به جذب بهتر ویتامین‌های محلول در چربی نیز کمک می‌کند.
انواع روغن کنجد
انواع مختلف آن به روش استخراج و فرآوری، ویژگی‌ها و کاربردهای متفاوتی دارند. در اینجا به معرفی انواع مختلف روغن کنجد پرداخته‌ام:
- روغن کنجد خام (Unrefined Sesame Oil)
این نوع روغن به صورت مستقیم از دانه‌های کنجد استخراج و هیچ فرآیند تصفیه‌ای بر روی آن انجام نمی‌شود. روغن کنجد خام دارای طعم و عطر طبیعی و شدیدی است که آن را برای استفاده در غذاهای سرد مانند سالادها یا به‌عنوان چاشنی مناسب می‌سازد. این روغن غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها و ویتامین E است.
ویژگی‌ها:
طعم و بوی قوی و طبیعی
حاوی آنتی‌اکسیدان‌ها و ویتامین‌ها
مناسب برای سالادها و دسرها
- روغن کنجد تصفیه‌شده (Refined Sesame Oil)
از طریق فرایندهای تصفیه‌ای (مانند تصفیه حرارتی و فیلتر کردن) تولید می‌شود تا طعم و بوی آن ملایم‌تر شود و از آلودگی‌ها پاک شود. این نوع روغن به دلیل نقطه دود بالا، برای پخت‌وپز و سرخ کردن در دماهای بالا مناسب است.
ویژگی‌ها:
طعم و بوی ملایم
مناسب برای پخت‌وپز و سرخ کردن
نقطه دود بالا (حدود ۲۱۰-۲۳۰ درجه سانتی‌گراد)
- روغن کنجد ارگانیک (Organic Sesame Oil)
این روغن از دانه‌های کنجدی که به‌صورت ارگانیک و بدون استفاده از مواد شیمیایی و سموم تولید شده‌اند استخراج می‌شود. این نوع روغن کنجد می‌تواند هم به‌صورت خام و هم تصفیه‌شده موجود باشد. روغن کنجد ارگانیک اغلب به دلیل کیفیت بالای دانه‌های استفاده‌شده، خواص بیشتری دارد.
ویژگی‌ها:
فاقد مواد شیمیایی و آفت‌کش‌ها
سالم و طبیعی
مناسب برای افرادی که به مصرف مواد ارگانیک تمایل دارند
استفاده هوشمندانه از روغن کنجد برای حفظ سلامت
در نهایت، استفاده از روغن کنجد می‌تواند به عنوان یکی از گزینه‌های ایده‌آل برای تأمین چربی‌های سالم در رژیم غذایی شما محسوب شود، اما مانند هر ماده غذایی دیگری، باید در مصرف آن دقت کنید. با رعایت نکات مربوط به دمای مناسب پخت‌وپز، روش‌های نگهداری صحیح، و ترکیب آن با دیگر چربی‌های مفید، می‌توانید از تمام خواص این روغن بهره‌برداری کنید. این اقدامات نه تنها به حفظ کیفیت و طعم روغن کمک می‌کند، بلکه سلامت شما را در درازمدت تضمین خواهد کرد. در نتیجه، روغن کنجد می‌تواند به یک افزودنی مفید و لذت‌بخش در وعده‌های غذایی شما تبدیل شود، مشروط بر اینکه از آن به درستی استفاده کنید و از فواید آن به صورت کامل بهره‌مند شوید.